Puzyna Józef h. Oginiec (zm. 1752), biskup inflancki. Był synem Władysława, pisarza ziemskiego upickiego, i Ciechanowiczówny.
W r. 1717 P. – kanonik smoleński – podczas synodu diecezjalnego diecezji wileńskiej w lutym t. r. był sędzią skarg. W latach dwudziestych zbierał i spisywał akta kapituły wileńskiej. W październiku 1726 P. uczestniczył w pracach komisji, która miała przeprowadzić kontrolę seminarium diecezjalnego w Wilnie. Był już wtedy kanonikiem i oficjałem wileńskim. Na początku r. 1728 P. bezskutecznie starał się o sufraganię białoruską. W maju t.r. bp wileński Karol Pancerzyński wprowadził go na stanowisko kantora wileńskiego, jednak aż do r. 1730 toczył się spór o tę godność między P-ą a kanonikiem Aleksandrem Janem Żebrowskim, rozstrzygnięty ostatecznie na korzyść P-y. P. miał doktorat teologii i prawa kanonicznego, uzyskany zapewne na Akad. Wileńskiej przed r. 1732. W r. 1733 P. asystował obradom sejmiku przedelekcyjnego w Wiłkomierzu, miał dopilnować, aby szlachta nie włączyła do instrukcji na sejm elekcyjny punktu przeciw dobrom duchownym. Podczas bezkrólewia po śmierci Augusta II i wojny o tron polski P. opowiedział się po stronie Stanisława Leszczyńskiego. W kwietniu 1734 uczestniczył w Wilnie w zawiązaniu konfederacji generalnej lit. przy majestacie Stanisława Leszczyńskiego i złożył przysięgę wymaganą przez konfederację. We wrześniu t. r. został mianowany adiunktem bpa wileńskiego Michała Zienkowicza. W r. 1738 P. był egzekutorem bulli papieskiej i instalował oficjała wileńskiego A. Żebrowskiego na archidiakonii wileńskiej.
Listem z 18 VIII 1739 król August III przedstawił Stolicy Apostolskiej kandydaturę P-y na biskupstwo inflanckie. Prowizję otrzymał P. 16 IX 1740. W dalszym ciągu uczestniczył aktywnie w pracach kapituły wileńskiej. W r. 1741 został wyznaczony przez Augusta III na komisarza do egzekucji dekretów królewskich i trybunalskich w sprawie zamknięcia szkół pijarskich w Wilnie, działających wbrew prawom i przywilejom jezuickiej Akad. Wil. Komisja wezwała pijarów do zamknięcia kolegium, a ponieważ nie zastosowali się do polecenia, wystosowała przeciw nim skargę do króla i papieża. W czerwcu 1742 P. został scholastykiem wileńskim. W lutym 1744 brał udział w pracach synodu diecezjalnego wileńskiego, pełnił funkcję sędziego synodalnego. W t. r. Rota rzymska wyznaczyła P-ę na komisarza do rozgraniczenia dóbr arcybiskupa połockiego i jezuickich w miejscowości Białe w woj. połockim. W r. n. P. asystował bpowi Zienkowiczowi w konsekracji Antoniego Żółkowskiego, bpa tytularnego allalieńskiego, sufragana białoruskiego. Jako senator P. nie brał czynnego udziału w życiu politycznym Rzpltej, uczestniczył tylko w posejmowej radzie senatu we wrześniu 1744.
W t. r. P. wystosował list pasterski do kleru i wiernych swojej diecezji. Wydatnie przyczynił się do utworzenia sufraganii inflanckiej, choć nie pochodziła ona całkowicie z jego fundacji. Już w r. 1741 znaczne sumy na sufraganię ofiarowała Elżbieta z Ogińskich Puzynina, swój wkład miał też pierwszy sufragan inflancki Franciszek Kazimierz Dowgiałło. W suplice do papieża o zgodę na utworzenie sufraganii P. podkreślił, że jako senator nie może często rezydować w swojej diecezji, potrzebny jest więc biskup pomocniczy, który stale przebywałby wśród wiernych. Dlatego też stanowczo sprzeciwił się staraniom Dowgiałły o kanonię wileńską, mimo posiadanej już przez niego prezenty. P. popierał próby założenia na Litwie zakonu mariawitek, głównie dla celów nawracania Żydów i opieki nad neofitkami. Współcześni zanotowali następującą opinię o P-ie: «Był on najpobożniejszy, najczęściej u Św. Michała [kościół przy klasztorze Bernardynek w Wilnie] miewał primarią, processye w soboty odbywał, spowiedzi bez względu na osoby słuchał, kazania do ludu po litewsku mawiał». W r. 1725 P. wybudował kościół w Szyłanach (pow. wileński), a w r. 1733 kaplicę w Mickunach nad rzeką Wilejką. Z ramienia kapituły wileńskiej nadzorował odbudowę spalonego kościoła i szpitala Św. Marii Magdaleny w Wilnie, o ukończeniu prac doniósł kapitule na początku lat czterdziestych. W r. 1750 P. ufundował kościół Dominikanów w Skopiszkach koło Wiłkomierza, w t. r. wzniósł także parafialny kościół p. wezw. Św. Trójcy i Św. Antoniego w rezydencji biskupów inflanckich w Lehnen w ziemi piltyńskiej. W r. 1751 P. konsekrował kościół w Agłonie koło Dyneburga. Zmarł 5 III 1752 w Lehnen.
Enc. Kośc., (Inflanty); Żychliński, XIII; Szostkowicz, Katalog biskupów obrządku łac., I; – Bieliński, Uniw. Wil., II; Fijałek J., Kościół rzymsko-katolicki w Inflantach pod władztwem polskim 1582–1772/95, „Kwart. Teolog. Wil.” 1923–4 s. 195; Kościół w Pol., II; Kurczewski J., Biskupstwo wileńskie, Wil. 1912; tenże, Kościół zamkowy, czyli katedra wileńska, Wil. 1908–10 I, III; Manteuffel G., Inflanty polskie, P. 1897 s. 120; Przyałgowski, Żywoty bpów wil., s. 130, 144; Sapiehowie, III; Załęski, Jezuici, III, IV; – B. Czart.: rkp. 5926; B. Jag.: rkp. 1047 s. 71, rkp. 6270 s. 80–81.
Ewa Szklarska